home

In de afgelopen jaren is in toenemende mate aandacht ontstaan voor de socialiserende functie van onderwijs. Het onderwijs dient niet enkel ter bevordering van cognitieve vaardigheden als rekenen, lezen en schrijven, maar speelt ook een rol bij de ontwikkeling van sociale en maatschappelijke competenties van leerlingen. Bevordering van burgerschapscompetenties is hiervan een belangrijk onderdeel: leerlingen leren om adequaat als burger te handelen. Zeker in een complexe, snel veranderende en door diversiteit gekenmerkte samenleving is dit van groot belang. De ontwikkelingen in het onderwijswerkveld onderstrepen dit. Mede gezien de voorgenomen curriculumherziening, waarin maatschappelijke vorming en burgerschap naar verwachting een grote plaats zullen krijgen (Onderwijs 2032, curriculum.nu) en de aanstaande aanscherping van de wettelijke burgerschapsopdracht voor scholen, is het in kaart brengen van de manier waarop scholen invulling geven aan burgerschap relevant.

Uit internationaal onderzoek onder jongeren blijkt dat de burgerschapscompetenties van Nederlandse leerlingen achterblijven bij die van leerlingen uit andere landen. Veel recente inzichten zijn gebaseerd op onderzoek onder leerlingen in het voortgezet onderwijs. Maar de ontwikkeling van burgerschapscompetenties begint al veel eerder. Daarom is inzicht in de stand van zaken in het primair onderwijs van belang. Omdat burgerschap zo belangrijk is, worden de opbrengsten van het burgerschapsonderwijs op gezette tijden via peilingsonderzoek in kaart gebracht. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2009. Het is daarom hoog tijd voor een nieuwe burgerschapspeiling: zowel onder leerlingen in het reguliere basisonderwijs (2020) als onder leerlingen van het speciaal (basis)onderwijs (2021).

Hoe staat het met de burgerschapscompetenties van leerlingen in groep 8 van Nederlandse basisscholen en van leerlingen in het speciaal (basis)onderwijs? Wat zijn de kenmerken van burgerschapsonderwijs in het primair onderwijs? En welke kenmerken van leerlingen, leerkrachten en scholen verklaren verschillen tussen burgerschapscompetenties van leerlingen? Dat zijn de vragen waar Peil.Burgerschap antwoord op gaat geven.